Kilo verme sürecinde yaşanan birçok problemi daha önce beraber inceledik. Bu sorunlardan bazıları ise kenarda köşede kalmış durumda. Bazılarını ise son zamanlarda sık sık soruyorsunuz.
Aldığım sorulardan en önemlisi ise diyette saç dökülmesi hakkında oluyor. Zira birçok insan kilo verme sürecinde dökülen saçlarından şikayetçi.
Peki bu durumun bir çözümü olabilir mi? Cevabım kesinlikle evet!
Bu yazıda diyette saç dökülmesinin nedenlerinden, diyette saç dökülmesinin çözümüne kadar birçok konuya değinecek ve soruları cevaplayacağım.
Hazırsanız başlıyoruz!
Yazı İçeriği
Diyette saç dökülmesi
Öncelikle saç dökülmesinin birçok nedeninin olduğunu belirtmek istiyorum.
Tabi ki burada tek ve önemli bir sebebi inceleyeceğim. (Diğer sebepler için ayrıca yazmayı planlıyorum.)
Uzun süre önce bir şey dikkatimi çekti. Takip ettiğim hastalar kilo verirken saçları dökülüyordu.
Bunun bilinen bir durum olduğunun farkındayım. Ama kişileri bu durumdan korumanın mükemmel bir yolunu bulmak gerçekten uzun zaman aldı. Zira mekanizmayı tam olarak keşfetmek ve çözüm bulmak oldukça zor.
İsterseniz size diyette saç dökülmesinin mekanizmasından biraz bahsedeyim.
Diyette saç dökülmesinin birkaç sebebi var. Bunlar stres, erkekler için artan testosteron ve besin eksikliği. Sebeplerden en etkilisi ise besin eksikliği. Çünkü diyette diğer sebeplere nazaran en baskın durum bu.
Kalori alımını azaltmakla beraber yeterli vitamin, mineral ve makro kombinasyonunu yakalamak zorlaşır. Sonuç olarak diğer tüm hücreler gibi deri içerisinde bulunan saç köklerinizde yapı malzemelerinin kullanımı, idaresi ve yeterliliği konusunda sorun yaşar.
Sebepten bahsettim ama saç hakkında birkaç önemli bilgi daha vermek istiyorum. Bu bilgiler durumu daha iyi kavramanıza yardım edecek.
Öncelikle saç kökleri -ki biz bu köklere folikül diyoruz- saçlarınızı oluşturan ve döküldüğünde tekrardan çıkmasını sağlayan yapılardır ve diğer deri hücrelerinden farklıdır.
Saç köklerinin diğer vücut hücrelerinden bir farkı daha var. Çok hızlı bir döngüye sahipler. Aslında saçınızın uzaması ve doğal haliyle devamı için bu şekilde bir döngüye ihtiyaçları var. İşte tam olarak bu sebeple hücre aşamalarını hızlı geçmeleri onların makro ve mikro besin eksikliklerine daha duyarlı olmasına neden olur.
Yani örnek olarak her bölünmede ihtiyaç olan enzim ve yapı malzemeleri normal bir hücrede ortalama günde bir kere kullanılıyorsa, saç hücrelerinde saatte bir kullanılır. Bu yapı malzemelerinin eksikliği bu nedenle saç hücrelerinde daha dramatik sonuç verir.
Kanser hücreleri çok hızlı bölünür ve çoğalır. Çoğu kemoterapötik ajan ise hızlı bölünen hücrelere etki etmesi için özelleştirilmiştir. İşte tam olarak bu sebepten kemoterapi alan hastaların ilk olarak saçları dökülür. Çünkü saçlar aynı kanser hücreleri gibi hızlı bir hücre döngüsüne sahiptirler.
Bunu saç hücrelerinin ne kadar hızlı bölündüğünü anlamanız ve kafanızda canlandırmanız için güzel bir örnek olduğu için verdim.
Sonuç olarak saçlarınız hızlı hücre döngüsü sebebi ile daha sık kaynağa ihtiyaç duyar. Kaynak sıkıntısı yaşanan diyet gibi dönemlerde ise saç dökülmesi yaşanabilir.
Peki doğru makro ve mikro besin kombinasyonu ile diyetteki saç dökülmesi önlenebilir mi?
Kesinlikle evet! Gelin ihtiyaçları ve çözüm önerilerimi sıralayayım.
Diyette saç dökülmesi: Tedavi prensipleri
Diyetteki saç dökülmesinin ana nedeninin makro ve mikro besin eksikliği olduğunu biliyoruz.
Beni uzun süre zorlayan bu problem hakkında yapılmış araştırmalar oldukça sınırlı. Bu sebeple aşağıda sıraladığım tavsiyelerin bazıları klinik tecrübeye dayanır.
Peki tedavi prensiplerine doğru yaklaşımı yapmak için eksikliğin derinliklerine inmeye ne dersiniz? O zaman beni takip edin!
Demir eksikliği
Ülkemizde sık rastlanan mikro besin eksikliklerinden biri olan demir eksikliği özellikle genç kadınları ciddi şekilde etkiliyor. Bu açıdan bakıldığında eksiklik ile beraber ortama katılan diyet faktörü demir eksikliği iyice kötüleşebilir.
Vegan ve vejetaryen bireylerin hayvansal besin tüketiminin olmaması demir eksikliğini iyice kötüleştirebilir.
Bu durum saç foliküllerinin hücre düzeyinde bölünme hızını etkileyebilir. Bu konuda yapılmış insan çalışması olmamak ile beraber demir eksikliği olan farelerde “saç” köklerinin kıl üretiminde bozukluk oluştuğu görülmüş.
Çinko eksikliği
Çinko eksikliği aslında sporcu erkeklerde sık görülen bir durum. Tabi ki kadın ve sedanter bireylerde de görülme olasılığı var. Çinkonun diğer mikro besinler gibi hücrede birçok görevi olmasına rağmen enzim yapılarına katıldığını daha sık görüyoruz.
Bu enzim yapısına katılım çinkonun aslında hücre içi işlevlerin yerine getirilmesine önemli bir görevinin olması demek. Özellikle diyette çinko alımının azalması ile beraber bireylerde ciddi saç kaybına yol açabileceği biliniyor.
Niyasin (vitamin b3) eksikliği
Üzerinde durmak istediğim son mikro besin öğesi ise vitamin b3 yani niyasin. Niyasin eksikliği sık alkol tüketimi yapan veya besin emilimini engelleyen mide-bağırsak sistemi hastalığına sahip bireylerde sık görülüyor.
Aslında burada sık yaşanılan bir hikaye var. Düzensiz ve sık alkol tüketen bir birey -her zamanki gibi- pazartesi günü diyete başlar ve besin alımını kısıtlar. Alkol alımı ile beraber kronik hale gelmiş niyasin eksikliği ise diyetle beraber daha kötü bir hale gelir ve sonuç sebebi bilinmeyen ama hızlı gelişen saç kaybı.
Makro besin ve enerji eksikliği
Diyette saç kaybına yol açan bir diğer sebep ise aşırı düşük enerji alımı ve makro besin eksikliği. Aslında tüm makro besin eksiklikleri saç kaybı riski taşır. Ama önemli olan ve bedeninizin diğer makro besinlere göre hassas olduğu şey eksik protein alımı.
Sık görülmese bile özellikle karbonhidrattan zengin, proteinden fakir bireylerde uzun vadede saç kaybı görmek şaşırtıcı değil. Burada dikkatinizi çekeceğim iki aminoasit var. Bu aminoasitler diğerlerinden çok daha önemli.
Lizin aminoasiti hücre içine çinko ve demir alımını aktive etmesi, sistein ise keratin yapısına katılması ile oldukça önemli.
Bu sebeple aşırı düşük kalori ve protein alımı diyette saç kaybı yaşamanıza neden olabilir.
Diyette saç dökülmesi: Sonuç
Diyette saç dökülmesi ciddi bir durum olmasına rağmen çözümsüz değil. Makro ve mikro besinlerden zengin olan elemanların diyete eklenmesi eksik oluşmamasına, kan bileşiminin takibi ise eksikliğin doğru bir biçimde giderilmesine yardım edecektir.
Eğer diyette saç dökülmesinden muzdaripseniz, demir, çinko, niyasin ve protein alımına dikkat etmeli ve kalori alımınızı uç noktalara taşımamalısınız. Tabi ki tüm önerilerimi öncelikle hekiminize danışmanız daha doğru hareket etmeniz için oldukça önemli.