Glutensiz beslenme birçok kişinin hayali. Çünkü artık glutene karşı aşırı tepki durumu olan çölyak hastalığı ile beraber kişilerin bazılarında çölyak olmaksızın gluten hassasiyetinin olabileceğini biliyoruz.

Bu sebeple birçok kişi glutensiz yiyecekler hakkında bilgi almak istiyor. Tabi ki glutensiz yiyeceklerin listesini birçok yerde bulabilirsiniz. Ama maalesef benim gördüğüm Türkçe kaynaklar yeterli değil.

Sonuç olarak iş başa düştü ve glutensiz besinler hakkında size ayrıntılı bilgi vermek istiyorum.

Bu yazıda glutensiz yiyecekler hakkında bilgi verecek, gluten içerebilecek bazı besinleri sıralayacağım.

Hazırsanız başlıyoruz!

Yazı İçeriği

Glutensiz yiyecekler: Neden ihtiyaç var?

Gluten birçok farklı tahılda bulunan, içerisinde bulunduğu besinlerin yapısal olarak sağlam ve düzenli olarak kalmasına yardım eden bir yapı proteini.

Bu proteinlerden en önemlisi ise gliadin. Nedenini kısa süre sonra beraber öğreneceğiz. Şimdilik bu konuyu bir kenara bırakalım. Öncelikle size birkaç hastalıktan bahsetmek istiyorum.

Çölyak hastalığı bağışıklık sistemini ilgilendiren, Türkiye’de yaklaşık %1 oranında görünen bir problem.

Bu hastalıkta bedeniniz tükettiğiniz besinlerin içerisinde bulunan gliadin proteinini savaşılması gereken bir madde olarak algılar. Dolayısıyla bu proteine karşı tepki oluşturur.

Oluşturulan tepki bağırsak duvarına savunma elemanlarının çekilmesi ve orada koruyucu bir katman oluşturulmasıdır. Çoğu zaman savunma hücreleri sağlıklı bir yaşam için gerekli olsa da sürekli orada ve aktif olan savunma hücreleri bağırsak duvarına zarar verir. Sonuç olarak bağırsaklarınız zarar görür.

Bağırsaklarınızın zarar görmesi demek tüm bedeniniz için büyük bir problem oluşturur.

Yakın zamanda glutenlerin sadece çölyak hastalığına sebep olmadığını, aynı zamanda gluten hassasiyetine de neden olabileceğini öğrendik.

Bu hassasiyet çölyak kadar ciddi bulgular vermese de, uzun vadede yaşam standartını bozabilecek problemler oluşturabilir. Gluten hassasiyetinin belirtileri,

  • Yorgunluk,
  • Kronik depresyon,
  • Karın ağrısı,
  • İshal ve kabızlık,
  • Sürekli kötü kokulu dışkılama,
  • Bulantı ve kusma,
  • Kaşıntı ve kızarıklık,
  • Burun akıntısı ve nefes almakta güçlük,
  • Sebepsiz baş ağrıları,

olarak sıralanabilir.

Dolayısıyla çölyak hastalığı dışında da yukarıda belirttiğim bulguları görüyorsanız gluten hassasiyetiniz olabilir. Gluten hassasiyetinde ise tek çözüm gluten kısıtlamasıdır.

Gluten hakkında daha ayrıntılı bilgi için gluten intoleransı rehberine göz atabilirsiniz.

Glutensiz yiyecekler

Glutensiz yiyecekleri bilmek, bahsettiğim gluten hassasiyeti ve çölyak durumlarında hastalığın tedavisinde kullanabileceğiniz en basit ve etkili yöntem.

Yani en kesin tedavi aslında hastalığı ilaçlar ile iyileştirmek değil, hastalığa sebep olan gluteni hayatınızdan çıkartmaktır.

Glutensiz yiyecekleri,

  • Meyveler,
  • Sebzeler,
  • Kırmızı ve beyaz et,
  • Balık ve deniz ürünleri,
  • Süt ürünleri,
  • Kuruyemiş

olarak sıralayabilirim. Burada yukarıdaki sınıflama yeterli değil. Çünkü birçok kişi nişasata içeren ve glutensiz kaynakları merak ediyor.

Nişasta içeren glutensiz yiyecekler,

olarak sıralanabilir.

Eğer ekmek alışkanlığınız varsa glutensiz un arayışına girmiş olabilirsiniz. Tercih ettiğim ve tavsiye edebileceğim glutensiz un çeşitleri,

  • Hindistan cevizi unu,
  • Badem unu,
  • Fındık unu,
  • Esmer pirinç unu,

olarak sıralanabilir.

Gizli gluten içeren “glutensiz” gıdalar

Bazı besinler özünde glutensiz olmalarına rağmen, son ürün olarak elinize ulaştığında içerisinde gluten bulunabilir.

Bu durum basit gluten hassasiyeti gibi durumlarda ciddi bir önem taşımaz. Dolayısıyla sizi rahatsız etmez. Ama çölyak gibi gluten moleküllerine aşırı duyarlılık durumlarında küçük bir miktar gluten bile rahatsızlık verebilir.

Genel olarak üretim aşamalarında glutensiz olarak bildiğiniz ürünler gluten içeren besinlerle doğrudan veya dolaylı olarak temas edebilir ve üzerine gluten bulaşabilir.

Bu riskin olduğu besinler,

  • Yulaf ürünleri,
  • Pizzalar,
  • Diğer pastane ve fırın ürünleri,
  • Salata sosları,
  • Şekerlemeler,
  • Soya ürünleri ve sosları,
  • Patates kızartmaları,

olarak sıralanabilir. Eğer yukarıda sıraladığım besinleri tüketirken gluten almak istemiyorsanız özellikle “glutensiz” etiketi aramalısınız.

Bu etiket, besinin üretim aşamalarında gluten içeren diğer besinler ile temas etmediğini garanti eder.

Ayrıca gluten molekülleri,

  • Kesme tahtaları,
  • Un ve diğer besinlerin saklandığı kaplar,
  • Tost ve pişirme makineleri (özellikle ekmek pişirme makinaları),

üzerinden diğer besinlere bulaşabilir.

Gluten içeren besinler

Son olarak sizlere gluten içeren ve sakınmanız gereken besinleri sıralamak istiyorum. Çünkü bu mücadelenin her iki tarafını da bilmek size doğru hareket etme olanağı sağlar.

Gluten içeren besinler,

olarak sıralanabilir.

Glutensiz yiyecekler: Özet

Glutensiz beslenme doğru kişilerde doğru şekilde uygulandığında oldukça faydalı olabilecek bir uygulama. Dolayısıyla gluten kısıtlaması medikal amaçlar için kullanılabilir.

Burada glutensiz yiyecekleri bilmek ve gizli gluten içeren besinleri öğrenmek oldukça önemli. Çünkü glutensiz beslenmeyi ancak bu şekilde devam ettirebilirsiniz.

Artık glutensiz yiyecekleri biliyorsunuz. O zaman mutfağı yeniden dizayn etmenin zamanı geldi sanırım!