Geçen günlerde en fazla tarım ilacına maruz kalan besinleri listelemiştim. O yazının akabinde “tarım ilacından kurtulmak için sebze ve meyveleri nasıl yıkamalıyız?” sorusunu çok aldım.

Konuyla ilgili uzun zamandır evde kullandığım bir yöntem var ve buna karar vermek için çok fazla çalışma okudum. İstiyorum ki, yöntemimi siz de keşfedin ve tarım ilaçlarından olabildiğince uzak kalın. Çünkü ancak bu şekilde hormonal sağlığınızı koruyabilir ve daha iyi yaşayabilirsiniz. Zira sebzesiz hayat olmayacağı gibi, sebzelerin üzerinde olan mevcut tarım ilaçları ile sağlıklı kalmak imkansız.

Peki sebze ve meyveler nasıl yıkanmalı?

İşte cevabım, hazırsanız başlıyoruz!

Sebze ve meyveleri yıkamak: Konvansiyonel yöntemler

Maalesef yanlış bilgilerin çok hızlı yayılma gibi kötü bir özelliği var ve her şeyde olduğu gibi bu konuda da çok fazla yanlış bilgi mevcut.

Aşağıda size örnek bir arama motoru sonucu gösteriyorum. Fark edeceğiniz üzere alt alta olan iki sonuç aynı konuda tamamen zıt şeyler söylüyor ve ilgili sayfalara göz attığınızda ikisinin de dayandığı hiçbir bilimsel veri yok.

İşte bu sebeple bilim en güvenilir bilgiyi sağlar ve ne yazık ki konuyla ilgili kanıta dayalı bilgi az.

Peki bilimi bir kenara bırakırsak şu sıralar besinleri iyi temizlediğine inanıldığı için toplumda en sık kullanılan yöntemler neler? Benim sık duyduğum yöntemler şunlar:

  • Sirkeli su,
  • Seyreltilmiş çamaşır suyu,
  • Uzun süre saf su,
  • Ozonlu su karışımı,
  • Özel kimyasal temizleyiciler ile sebzeyi temizlemek oluyor.

Ne yazık ki bu yöntemlerin hiç biri biraz sonra bahsedeceğim ucuz ve kolay temizleme sıvısı kadar işe yaramıyor!

Sebze ve meyveler nasıl yıkanmalı?

Sebze ve meyvelerin üzerindeki tarım ilacı artıklarını temizleme konusunda en önemli sorun uygulanan kimyasalların tamamen ürüne işlemesi. Ayrıca kalıcı olması ve sık kullanımı azaltmak için bahsi geçen ürünleri suda çözünmeyen şekilde üretiyorlar (ironiye bakın). Çünkü aksi halde tarım ilaçları her yağmurda temizlenip ürünü korumasız bırakır.

Yani üretilen tarım ilacı neredeyse normal yollarla çıkmamak üzere ürüne yapışıyor ve bunu biz insanlar tehlikesini bile bile yapıyoruz!

Durum böyle olunca, yüksek çözücü etkiye sahip, derine işleyen ve aynı zamanda insan için zararlı olmayan bir temizleyiciye ihtiyacımız var. Konuyla ilgili yapılmış birkaç farklı araştırma arasından en mantıklı, doğru, iyi dizayn edilmiş çalışmayı sizin için inceledim (1).

Bu araştırmada saf su, iyi bir çözücü olması için çamaşır suyu ve sodyum bikarbonat yani “karbonat” kullanılmış.

Çalışmada sirke olmasa da çamaşır suyu gibi sirkeden kat, kat güçlü bir çözücünün bulunması listedeki eksikliği kapatıyor. Bu konuda hiç şüpheniz olmasın, eğer çamaşır suyu temizleyemiyorsa, sirke hiç temizleyemez!

Ayrıca artık marketten alınan karbonatlar ne yazık ki kimyasal işleme tabi tutulmuş ve “sodyum bikarbonat” formundan uzaklaşmıştır. Gerçek karbonat almak isterseniz eczaneden “ingiliz karbonatı” olarak sorabilirsiniz.

Çalışmada denek olarak 🙂 elma kullanılmış ve hem yüzey taraması hem de derinlik taraması ile tarım ilacı kalıntıları incelenmiş. Böylece kabuğun içine işlemiş tarım ilaçlarını temizleme konusunda da fikir edinmemiz sağlanmış.

Çalışmanın standart hale gelmesi için kullanılan tüm elmalar önceden eşit miktarda ve sürede tarım ilacına maruz bırakılmış.

Sonradan tarım ilacına maruz kalmış elmalar,

  • Çamaşır suyu çözeltisinde 2 dakika bekletilip durulanmış,
  • Çamaşır suyu çözeltisinde 8 dakika bekletilip durulanmış,
  • Karbonat çözeltisinde 2 dakika bekletilip durulanmış,
  • Karbonat çözeltisinde 8 dakika bekletilip durulanmış,
  • Saf suda ise 2 dakika akan su ile yaklaşık 1.8 litre su kullanılacak şekilde yıkanmış.

Şimdi verilere bakalım.

Yukarıda gördüğünüz harita elma yüzeyindeki tarım ilacı kalıntısını gösteriyor. Sağdaki skalada görüldüğü üzere renk kırmızıya yaklaştıkça tarım ilacı yoğunluğu artıyor. Kutucukların her biri ise farklı bir işlemi ifade ediyor. Aşağıda işlemleri sıraladım.

A: Yıkanmamış B: 2 dakika akan su ile yıkama C: Çamaşır suyu ile 2 dakika yıkama D: Karbonat ile 2 dakika yıkama E: Çamaşır suyu ile 8 dakika yıkama F: Karbonat ile 8 dakika yıkama G: Karbonat ile 12 dakika yıkama H ve İ: Kontrol.

Gördüğünüz üzere, karbonat, çamaşır suyu ve saf su ile 2 dakika yıkama neredeyse etkisiz iken, karbonat ile 12 dakikalık yıkama yüzeydeki tüm tarım ilacını çıkarmış.

Yukarıda gördüğünüz harita ise elmanın kabuğuna işlemiş tarım ilacı yoğunluğunu gösteriyor. Sağdaki skala yine tarım ilacı yoğunluğuna ait ve renk kırmızıya yaklaştıkça tarım ilacı yoğunluğu artıyor.

Kutucukların her biri ise farklı bir işlemi ifade ediyor. Aşağıda işlemleri sıraladım.

A: Yıkanmamış B: 2 dakika akan su ile yıkama C: Çamaşır suyu ile 2 dakika yıkama D: Karbonat ile 2 dakika yıkama E: Çamaşır suyu ile 8 dakika yıkama F: Karbonat ile 8 dakika yıkama G: Karbonat ile 12 dakika yıkama

Yine gördüğünüz üzere, 2 dakikalık yıkamalar çok az fayda sağlarken, 12 dakikalık karbonatlı su ile yıkama kabuğun içine işlemiş tarım ilacı yoğunluğunu ciddi şekilde azaltıyor.

Sonuç, çıkarımlar ve önerim

Araştırma bize şunu gösteriyor. Çözücü ve temizleyici sınıfına ait sirke, çamaşır suyu gibi bileşenler besinlerin üzerindeki tarım ilacını temizlemek için hiç uygun değil. Burada en etkili, kolay ulaşılabilir ve ucuz ürün ingiliz karbonatı.

Bununla beraber temizlik yapmak için ne kullanırsanız kullanın 2 dakikalık süre yeterli değil. En az 8 dakika, mümkünse 12 dakika sebzeler uygun çözeltide tutulmalı ve sonra durulanmalı.

Ayrıca tarım ilacının kabuğa işlediğini düşünüyorsanız 12 dakika bile yeterli olmayabilir. Dolayısıyla vaktiniz varsa 12 dakikadan uzun işlem yapmakta fayda var.

Önerim:

  • Her 1 litre su için 10 gram ingiliz karbonatı kullarak bir temizleme suyu hazırlayın.
  • Suyu taşırmayacak ve çok olmayacak şekilde temizlemek istediğiniz sebzeyi en az 12 dakika bu temizleme suyu içerisinde bekletin.
  • Opsiyonel olarak: Eğer besinin bakteri veya mantar içerdiğini düşünüyorsanız sirkeli suda da ayrıca bekletin.
  • Sebzeleri ayrı bir kaba alarak akan suyun altında durulayın.
  • Tarım ilacından arınmış sebze ve meyvelerin tadını çıkarın.

Umarım artık altın günlerinde konuşulan “sirkeli” şehir efsanelerinden kurtuluruz ve karbonat ile tarım ilacı içermeyen besinlerin tadını çıkartırız.

İyi temizlenmiş sebzeleri tükettiğiniz günlere!