Spor sakatlıkları tanım olarak antrenmanda meydana gelen yaralanmalara verilen genel isimdir. Genelde spor yaralanmaları yetersiz kondisyon , yeteri kadar ısınamama , kazalar , kötü antrenman tekniği ve uygunsuz ekipman sebebi ile meydana gelir.
En sık gördüğümüz spor yaralanmalarını
- Kırık ve çıkıklar
- Diz yaralanmaları
- Burkulma ve incinmeler
- Aşil tendonu yaralanmaları
- Kas ezilmeleri
olarak sıralayabiliriz.
Kronik ve akut spor yaralanmaları
Spor yaralanmalarını akut ve kronik olarak iki başlığa ayırabiliriz. Akut yaralanmalar egzersiz ya da müsabaka sırasında meydana gelen ani sakatlıklardır. Kemik kırıkları , bel yaralanmaları ve ayak burkulmaları akut spor yaralanmalarına verebileceğimiz basit örneklerden.
Akut spor yaralanmalarında bulgular
- Ani ve şiddetli ağrı
- Yaralanma bölgesinde şişme
- Hassasiyet
- Kemik ve eklemde anormal duruş
- Hareket kısıtlılığı ya da hareket esnasında ağrı
Kronik spor yaralanmaları
- Aktivite sırasında ve sonrasında geçmeyen uzun süreli ağrılar
- Dinlenme ile belirginleşen eklem sertlikleri
Sakatlandım ; ne yapmalıyım ?
Sakatlığınızı hissettiğiniz andan itibaren aktivitenizi durdurun. Egzersize devam ettiğiniz taktirde vücudunuza daha fazla zarar verebilirsiniz. Bazı sakatlanmalar mutlaka doktor kontrolü gerektirirken bazıları ise kendi kendinize tedavi edebileceğiniz niteliktedir.
Ne zaman doktora görünmeliyim ?
- Israrcı ağrılar , şişme , renk değişikliği ve uyuşma
- Yaralı bölgede aşırı hassasiyet
- Eklemlerinizde artmış hareket açısı
- Doku altında basınç ile beraber duyulan ve hissedilen çıtırtılar ( toprak ufalar tarzda )
Sakatlığınız bu semptomlara sahip değil ise kendinizi evde tedavi edebilirsiniz. Unutmayın ! Şikayetlerinizin artması durumunda evde tedavinizi kesin ve en yakın zamanda doktorunuza başvurun.
Evde tedavi
Ağrıyı , şişliği azaltmak ve hızla iyileşmeniz için ingilizcede RICE olarak tanımlanan ( Rest , Ice , Compression and Elevation ) 4 adımı Türkçe’ye dinlen , soğuk uygula , kompres yap ve yukarıda tut olarak olarak çevirebiliriz.
- Dinlenin Aktivitenizi azaltın. Ayak , bacak ve kalça sakatlığınız varsa kilo vermeniz sizi rahatlatacaktır. Ayrıca bir süre koltuk değneği kullanmanız sakatlığınızın iyileşmesini hızlandıracaktır.
- Soğutun 20 dakikalık soğutma seanslarını günde 5-7 sefer uygulayın. Soğuk yanığından kaçınmak için soğuk kompresi deriniz ile olan temasını kesin. Havlu bu konuda işinize yarayacaktır.
- Baskı uygulayın Sakatlanan bölgenin şişmesini engellemek için kan akımını yavaşlatmayacak biçimde elastik bir şal , hava basınçlı giysiler kullanabilirsiniz. En iyisine doktorunuz karar verecektir.
- Yükseltin Ödemi engellemeniz için bir diğer yöntem ise sakatlanan uzvunuzu yada bölgeyi kalp seviyesinden yukarıda tutmaktır. Sakatlanan bölgeyi birkaç yastık ile desteklemek yeterli olacaktır. Böylece kan basıncı ile sıvıların damar dışına çıkışını azaltmış olacaksınız.
Kas ağrısını gidermek için yapabileceğiniz diğer uygulamalara buradan ulaşabilirsiniz.
Non steroid anti inflamatuar ilaçlar ( NSAİ )
Doktorunuzun önerisi ile beraber alacağınız NSAİ tipi ilaçlar ödemi ve acıyı azaltacaktır. Aspirin , ibuprofen , ketoprofen , naproxen sodyum en çok kullanılan NSAİ’lerden ; acetaminophen ise ağrınızı azaltmasına rağmen ödeminizi geriletmeyecektir.
Hareketsizlik
En sık uygulanan tedavilerden bir tanesidir. Amaç sakatlanan bölgeyi daha çok hasar almaktan alıkoymaktır .
Rehabilitasyon
Tedavide anahtar rolünü üstlenen rehabilitasyondur. Adım adım yaralanan dokuyu destekleyecek kasları ve yaralanan dokuyu çeşitli yöntemlerde güçlendirmeye çalışılır. Ayrıca sakatlık sonucunda oluşan skar dokusunun ağrı oluşturmasını , diğer kasları ve dokuları germesi rehabilitasyon ile engellenir.
Sakatlıkları önlemek için uygulamanız gerekenler
- Bacaklarınızı esnetirken dizlerinizi bükmeyin
- Egzersiz öncesi kaslarınızı ısıtın ve esnetin
- Yaptığınız spora uygun ayakkabıları tercih edin
- Koşmak için engebeli parkurları tercih etmeyin
- Yer ile temas edeceğiniz egzersizler için yumuşak yüzeyler bulun , asla beton asfalt gibi alanları tercih etmeyin.
Yetişkinler için
- Kendinizi hafta sonu canavarı olarak görmeyin. Bir haftalık aktivitenizi 2 güne sığdırmaya çalışmak büyük bir hata
- Yaşınıza ve fiziksel kapasitenize uygun sporları deneyin. Vücudunuzu tanıyın
- Egzersiz yoğunluğunu kademeli bir şekilde yükseltin.
Aileler ve antrenörler için
- Takım sporlarında çocuklarınızı yaşlarına göre değil beceri ve vücutlarına göre gruplayın
- Çocuklarınızı yetenekleri dahilinde zorlayın , aşırıya kaçmayın
