Tanı yöntemlerinin gelişmesi ve sağlık üzerine harcanan eforun artması artık hastalıkların teşhis edilmesini kolaylaştırdı. Bu sebeple bireyler bambaşka hastalıklar ve sonuçlarını erken yaşlardan başlayarak düşünmeye başladı. Yazım aslında tam olarak bu sebepten birçok kadının uzun zamandır sık sık sorduğu polikistik over (pcos) ile yaşam ile ilgili olacak.

Yazı içerisinde polikistik over nedir? sorusundan polikistik overin (pcos) belirtilerine, polikistik over tedavisinden, polikistik overlilerde yaşam tarzına kadar birçok konuya değineceğim.

Uzun bir yazı olacak. Hazırsanız başlıyoruz!

Yazı İçeriği

Polikistik over nedir?

Polikistik over hormonal bozukluklar sonucu ortaya çıkan, toplumdaki kadınların yaklaşık %10 ile %20 kadarını etkileyen bir hastalıktır. Bu hormonal bozukluk kadın ağırlıklı hormonal düzenin bozulması, buna bağlı olarak kadınlarda her ay gerçekleşen yumurtlama döngüsünün bozulması ve hormonal döngünün erkek tarafına doğru kaymasıdır.

Tabi ki bu durum birçok probleme yol açmakta. Bu problemleri yazının ilerleyen kısımlarında inceleyeceğim.

Burada önemli bir diğer nokta bazı bireylerde overlerde (yumurtalıkta) kistlerin olması bazı bireylerde de olmaması. Bu sebeple tanı koydurucu özellik overlerdeki kistler değil hormonal bozukluktur. Zira kist bir sebep değil sonuçtur.

Ultrasound görüntüsündeki siyah yuvarlak şekiller polikistik over.

Polikistik over belirtileri

Polikistik over (pcos) hastalarında belirtiler yirmili yaşların başında görülmeye başlar. En sık bulgular

  • Adet düzensizliği,
  • Saç dökülmesi,
  • Erkek tipi kıllanma,
  • Hızlı kilo alma,
  • Gebe kalmakta zorluklar,
  • Akne,

olarak sıralanabilir.

Polikistik over neye sebep olur?

Polikistik over teşhisi ile beraber akıllara tek bir soru geliyor. Bundan sonra neler ile karşılaşabilirim?

Polikistik over (PCOS) başta bahsettiğim üzere hormon temelli bir hastalık ve bu temelde bazı hastalıkların riski artmış olarak bulunuyor. Bunlardan bazıları,

  • İnsülin direnci,
  • Obezit
  • Hipertansiyon,
  • Depresyon,
  • Diyabet,
  • Uyku apnesi,
  • Kalp damar hastalıkları,
  • Endometrial kanser,

olarak sıralanabilir.

Bu sıralama kesinlikle sizi üzmesin. Sadece bu durumun ne kadar ciddi sonuçlarının olduğunu bilmeniz yeterli. Yazının devamında polikistik overle nasıl savaşacağınızı ve sağlıklı bir yaşam süreceğinizi açıklayacağım.

Polikistik over tedavi prensipleri

Polikistik over tedavisinde ilaç ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alıyor. İlaç konusunda kesinlikle bir tavsiye vermeyeceğim. Genel olarak ilaç protokolleri belli olsa da bunu jinekologunuzla konuşmanız gerekiyor.

Ayrıca bilmeniz gereken bir diğer hususta polikistik overin tam olarak bir tedavisinin olmaması. Başlık sizi yanıltmasın. Amacımız polikistik overin sebep olması muhtemel hastalıkları engellemek ve bu şekilde yaşamınızı sağlıklı devam ettirmenizi sağlamak. Zira polikistik overliler olarak doğru yaşarsanız normal bir kadın ile çoğu zaman bir farkınız kalmayacak ve doğru yaşamaya devam ettikçe büyük oranda tedavi olmuş sayılacaksınız.

Polikistik overliler olarak dikkat etmeniz gerekenleri üç başlık içinde topluyorum. Gelin başlıkları inceleyelim.

Polikistik over ve beslenme

Polikistik overli kadınlarda bozulan hormanal denge ile ilk gelişen şey insülin direnci oluyor. Meydana gelen insülin direnci ise daha fazla insülin salgılanmasına, daha fazla insülin salınımı ve kilo artışı ise daha fazla LH ile daha fazla androjen (erkek özelliği oluşturan hormon grubu) salınımına sebep olur.

Kısacası insülin direnciniz kötüleştikçe polikistik over daha fazla kendini göstermeye başlar. Polikistik over kendini daha fazla gösterdikçe daha fazla insülin direnci oluşur ve bu kısır döngü eğer doğru hareket etmezseniz içinden çıkılmaz bir hale gelir.

Bu sebeple polikistik overlilerde ana odak noktamız insülin direnci ve mümkün olan en düşük kiloya inmek. Bunu sağlamak için sağlıklı bireylerin kullandığı yöntemleri modifiye etmemiz gerekiyor.

Araştırma 1:

5 araştırmanın tarandığı bu meta analizde kilo vermenin polikistik overli bireylerde gebe kalma oranı, adet düzeni ve insülin direnci açısından değişim inceleniyor.

Bu 5 araştırma kilo vermenin polikistik overli kadınlarda daha düzenli adet görmeyi, gebe kalma başarısını arttırdığı ve insülin direncini azalttığını gösteriyor.

Artık ana sorumuza geçebiliriz. Polikistik overli kadınlar nasıl beslenmeli?

İnsülin direnci ile insülin direnci rehberi isminde oldukça geniş bir yazım var. Vaktiniz varsa mutlaka okuyun!

Düşük karbonhidrat: Daha önce birçok yazımda bahsettiğim üzere insülin direncini yenmek için yapılacak yegane şey düşük karbonhidratlı bir beslenme tarzı seçmek. Bu durum bedeninizi uzun vadede insüline duyarlı hale getirmek için biçilmiş kaftan.

Eğer gerçekten ciddi bir insülin direncine sahipseniz ketojenik diyet uygulamanız faydanıza olacaktır. Eğer ketojenik diyet uygulamakta zorlanıyorsanız düşük karbonhidrat diyeti sizin için gayet iyi bir seçenek.

Tip-2 diyabete giden insülin direncini geri döndürme konusunda özellikle düşük kalori mantıklı olacaktır.

Ama düşük karbonhidrat konusunda başarısız olmuşsanız karbonhidrat alıp alınan karbonhidratları düşük glisemik indeksli besinlerden seçmeniz mantıklı olacaktır.

Uzun beslenme aralıkları kullanmak: Sanılanın aksine öğünler arasında uzun süre aç kalmak -eğer yapabiliyorsanız- insülin direncinizi kırmak için bir diğer basit yöntem. Her ne kadar sık beslenmeyi birçok kişi önerse de araştırmalar uzun açlık periyotlarının sık sık beslenmeye göre daha üstün olduğunu gösteriyor.

Bu konuda öne çıkan beslenme protokolü ise intermittent fasting (aralıklı oruç). Düşük karbonhidratlı beslenme (hatta ketojenik diyet) ile intermittent fasting’i birleştirmeniz alacağınız faydayı arttıracaktır.

Beslenme ile beraber insülin direncini kırmada ve kilo verme hususunda oldukça önemli olan metformin’in hekim tarafından uygun görülürse diyete dahil edilmesi oldukça mantıklı olacaktır.

)

Polikistik over ve egzersiz

İnsülin direnci ve kilo vermenin uzun vadede -çoğu zaman tek başına- polikistik overlilerde semptomların neredeyse tamamını gerilettiğini biliyoruz. Bu minvalde polikistik overli bireylerin değiştirebileceği ve insülin direnci, kilo kontrolü, hormonal düzenin yola koyulmasında oldukça önemli.

Bu sebeple beslenme kısmında olduğu gibi egzersiz başlığında da insülin direnci ve kilo kontrolünü ele alıyoruz.

Yüksek yoğunluklu interval egzersizler: Bu tip egzersizler daha fazla kalori açığı oluşturması, hormonal düzeyde daha fazla insülin duyarlılığı meydana getirmesi ile ünlü. Bu konu ile ilgili HIIT ile forma girin adlı bir yazım mevcut. Okumanızda fayda var.

Ağırlık antrenmanları: Kadınların birçok mecrada dile getirdiği ve gördüğüm üzere çok korktuğu bir konu kas kütlesini fazla arttırmak. Aslında hormonal engeller, beslenme ve diğer anatomik sebepler ile kadınların hali hazırda basit egzersizler ile aşırı kas kütlesi oluşturması olası değil. Bununla beraber polikistik overli bireylerde ciddi ve tehlikeli boyutta olan insülin direnci için belkide yapılabilecek en iyi egzersiz tipi ağırlık antrenmanı. Kas hücrelerinin zarlarındaki insülin reseptörlerini daha hassas hale getirmesi ve bunu uzun vadede devamlı olarak oluşturması onu neredeyse başlı başına bir tedavi haline getiriyor.

Geniş olarak spor yapmak isteyen bireylerin başlangıç rehberi olması amacıyla spor yapmak istiyorum adlı bir yazı oluşturdum. Mutlaka okuyunuz.

Polikistik Over ve Sık Sorulan Sorular

Polikistik over sendromlu bireylerin sık sorduğu soruların bazılarını cevaplamak istiyorum. Diğer merak ettiğiniz hususları yorum olarak iletebilirsiniz.

Gergin ve mutsuzum. Neden?

Bozuk hormonal denge mutsuz olmanıza sebep olabilir. Bununla beraber kötü vücut görüntüsüde bu konuda zaten hassas olan kadınları mutsuz edebilir.

Ağırlık antrenmanı nasıl yapılmalı?

Ağırlık antrenmanının insülin direncini kırdığını, kilo vermeyi kolaylaştırdığını ve bozuk hormonal dengeyi düzelttiğini konuştuk. Bu sebeple aklınıza nasıl ve ne kadar ağırlık antrenmanı yapılmalı sorusu gelebilir.

Yeterli etkiyi alabilmek için haftada en az üç gün, günde en az otuz dakika ağırlık antrenmanı yapmak doğru olacaktır. Ağırlık antrenmanını bileşik egzersizler ile oluşturmanız daha fazla insülin hassasiyeti sağlamanıza ve kısa sürede daha fazla kalori yakarak kilo vermenize yardım edecektir. Bileşik egzersizler ile ilgili bilgi almak için bileşik vs izole egzersiz adlı yazımı okuyabilirsiniz.

Polikistik over tedavi edilebilir mi?

Şuan için polikistik overi tedavi edebilecek yöntem yok. Burada asıl amaç polikistik overin oluşturduğu hasarı ve zararı azaltmak, şikayetleri dindirmek. Bu sebeple moralinizi bozmamanızı ve polikistik overden en az zarar görerek yaşamak en doğrusu olacaktır.

Sivilce, tüylenme, adet düzensizliği, saç dökülmesi nasıl geçer?

Sivilce, tüylenme, adet düzensizliği ve saç dökülmesi yazının başında da belirttiğim gibi hormon sebepli problemler. Verdiğim tavsiyeler ile beraber hormonal bozukluğu düzeltmeniz bu sorunların hafiflemesini hatta tamamen kaybolmasını sağlayabilir.

Beni uzun zamandır takip eden kişiler için verdiğim öneriler yabancı gelmeyecektir. Sürekli tekrarladığım bu önerileri kesinlikle hafife almayın ve daha sıkı uygulamaya çalışın. Polikistik overli bireyler doğru hareket ettiği taktirde normal kadınlardan farksız bir yaşam sürecektir.